E filmeski rolja ki konstrikcija ki kolektivno memorija si vareso so trubuj. Kodoleske krucijalno si te kerel pes provokacija pe konvencionalno prezentacija te šaj te kerel pes rekonstrukcija ki komunaki historija, specijalno te kodi komuniteta irinela pes palpale pe oralno tradicije. Sar so o Mac Ferro hramosarda ko 1992-to berš, ‘palikerindoj e popularno memorijake vi e oralno tradicijake, o historisko-režisero šaj te del palpale e societake i istorija savi so sine na’priveligirimi/crdipe kotar e Institucija kotar e Historija.’ Ko filmora ‘Phageripe/Ačavibe e Nekanutnipaja – Revolucija’ i sub-sekcija si kotor e miškipe pala e emancipacija savo so ačavela pe rig e homogene minoritetenge pikture, thaj klaro demonstririnel o javeripa ko Romane komunitete vi maškar e individue. Kidijal i filmsko kolekcija kotar i RomArchive mangela te kerel promocija pe barvalipa vi kulturno kompeticija (termino lendino kotar e Hans Blokland).

E Roma nakle javeder forme kotar e crdipe/nasulipa trujal e historija. Crdije, sine robora pa sa ko bare kherde nasulipa ki vrama kotar e Dujto Lumako Maripen pa sa ko dži ko pharipena kotar e avdiveskeri diskriminacija vi segregacija, akale ekperience si kotor katar adala personalno memorije. Dži kote akala memorije džana kotar e jekh pe aver generacija von ačhovena andre ki familija, thaj na but vaj naj komunicirime e avrune lumaja. E režiserija re-hramovena i historija kotar akava dikhlo Romengo punto trujal kultivacija pe than vaš e korkorutni-prezentacija thaj haljovibe pe problemora so nekana sine dikhle sar tabu.

Važno si te phenen pes e ideološko vi e ekonomikane barijere kola so si trujalipe ki filmeski produkcija sar vi e bazično zorake structure kola si palal sako jekh filmeski produkcija. Leindoj telal i sama sa akala faktija klaro si kaj e autorija nakhena lungo drom dži kote te resen dži ki bari publika. E storije so si mothovde inspririme kotar e familijenge paramisa, bajke vi mitora sine vi moderno sa kodo del amen šaipe te dikha thaj te hačara o javeripa kotar e Romane komunitete. Dureder, von sikavena kaj isi bari motivacija te kontririnen pes e negativno reprezentacije kotar e Romane komunitete.