O Franz Liszt, korkoro-esencialrime rom, Tereza Boučková: Kadala si khajekh katar e autorja thaj vakjaravne kon dikhen e romen sar predeterminirime katar e “natura” te keren verver katar e gaźe. Kadala roma kon ni inkjardon but verver si dikhlinde sar avrjal e norma, śaj khajma sar ekh anomalija ande e natura.
Maj vastneste (importatno), o inkjaripe kaj ni fulel ande o “phabardo-temperamento” stereotipo, aj savo si kauzime katar vareso aver katar e lulugja, plaina (montanja), thaj “etnikane genura” e naturake, si bidikhlindo aj ćhutindo.
Kadaleske, festivalo promotorja thaj autorja vaś albumoske brośure but devrja trubul len e romani muzika te avel “phabardi,” “dili,” thaj “phabdini,” (emocionalno) ama but devrja bistren te phenen, te na phenas te dyrkon aj analizirin, e romani muzika kaj si introspektivno, cerebralno, filosifikani, paćali, sasteste aranźirime aj kompozicirime katar o romano śukh-keripe (arto) aj źivdipenata/trajura (te phenas, e bukja katar o Marek Jakoubek) ciknjaren ekh sasto grupo manuśendar źi ka ekh prototipo kas paśeste naj les nisavo ćaćuno ćhan.
E manuśa si kadaleske khajekh drom namime (surprizirime) te sikjon kaj ekh umal sar ekh formalno thaj institucionalizirime sar e Khamteluni (Western) arto (klasikani) muzika ni sas sade (numa) ćaljardi e realnone thaj i xoxavne romane temenca, ama sas i formirime katar ekh baro numero ćaćune romendar ando koncertosko vuravipe.
O János Bihari, e Panna Czinka, o Pista Dankó, o Riccardo Sahiti – kadala si ama e zalaga katar e romane kompozitorja thaj ansamlo śerutne kon barvarde e Europutni artoski muzika e efekto-thode proektonenca dekatar o 18-to śelberśipe.
Keravne vaś romane muzikalne instrumentura, i von, dine pesko dipe karing e aśundinali farba vaś orkestrura thaj kamerne grupe ande but thema. Thaj źikana vov śaj te aven bikomonalno aśal romnja ande but istorikane orientirime źenipenata (societetura) te baśalen muzikalne instrumentura, ande romane familije e źuvlja ni sas sisar avri thodine (ekskluzime) katar formalne instrukcije pe violina ́(The Girls of the Rajkó Ensemble), gitara, cimbalo, aj aver instrumentura.
Aśal śel berśa, muzika – thaj śaj khajma artoski muzika specialno – sas ekh arena aśal romane manuśa te len fajda (folosipe) katar kulturne thaj texnoligikane angleźapenata (progresura), thaj i te kotoraven (participirin) ande lengo keripe.
Petra Gelbart
Translacija: Angel L. Ivanov
Rights held by: Petra Gelbart (text) — Angel Ivanov (translation) | Licensed by: Petra Gelbart (text) — Angel Ivanov (translation) | Licensed under: CC-BY-NC 3.0 Germany | Provided by: RomArchive