Ideja
I RomArchive, Romengi digitalno arhiva, kerel e artura thaj e minoritetengere kulture te oven dikhline, sikavindoj olengi kontribucija ande Europutni kulturaki historija. Trujal e narativija vakerdine korkore Rromendar, i RomArchive kerel jekh lačho džanlipasko haing dži pe savo šaj te resel pes inbternacionalno pe internet, thaj faktencar marel pes mamuj e stereotipura thaj prejudicije.
I idea vaš i RomArchive si bazirimi upral intenzivno rodipa thaj but intervju save so i Franziska Sauerbrey thaj i Isabel Raabe kerde artistoncar, kuratorencar, aktivistoncar thaj akademikoncar kadale minoritetostar trujal sasti Europe. Te krel pes kodo, ažutisardas i German Federal Cultural Foundation. Pala but konverzacije Romencar, šaj sas te arakhel pes kaj trubuj te kerel pes jekh internacionalno than pe internet so ka kerel te oven dikhline e Romengere culture thaj historije – so sasa o majlačho dromvaš maripe mamuj e tstereotipura thaj prejudicije – kontra historijencar vakerdine e Romendar.
Dži akak, e Roma naj sas kadal save so phenenas savo imažo vaš lende ka cirkulirinel maškar e manuša. Pe lengo than, maškar e mažoritetongere thema, dominirinenas e šeleberšipaskere clichés, karakterizirime fascinacijasar thaj bimangipasar. Naj but pozitivno imažura vaj vuže informacijengire hainga vaš e Romengere culture thaj aktuelno socijalno Romengere realitetura. Pe agorengo agor, o crdipe pe rig/ekskluzija, thaj o bimangipe sikavena pes vi kodolesar so e vaveripe Romengere kulturendar vi dureder si ignoririme katar e Europutne kulturakere institucije.
Ande RomArchive projekto džalas pes pala o principo “Legaripe Romendar”: e Roma sas hemime pe sa e poyicije kote so kerenas pes deciyije thaj diyajnirinelas pes o Archive. Kadala involvirime ano projekto pe diferentno bučarne grupe – trujal 150 manuša kotar buteder sar 15 thema saste Europatar – kerdine globalno drakhin/netvorko katar e kulturajere akterura, džangle manuša thaj aktivistura, maškar lende majbut katar kodo minoriteto.
Arakhindoj pes te diskutirinen vaš e butja so ka avel andre ano RomArchive, e projektoski grupa kotar 40 manuša, leindoj kate vi e kuratoron katar e deš Archive-akere sekcije vi e manušen kotar o godideibasko internacionalno bordo, sasa olen responsibiliteta te arakhen e strategijakere legaripena vaš kodo projekto. Pe vrama katar panč beršeski buhljarimaski faza, pe kodola khidipena, kana sikavde pes vavereder interesura, javereder kulturakire identitetura thaj nacionalno karakteristike, diskutuilas pes khetanutno cilo: sar šaj te avel pes dži pe korkorutni-reprezentacija džanindoj sa kodola javeripa/diference? Thaj, sar šaj te keren pes kontra-narativija save ka pheraven e stereotipon save sakana/savaht sikavena pes vi dureder?
Pe agor, i RomArchive avilas dži pe kodo te respektirinen pes sa e javeripa/diverziteto, vakerindoj javereder storije, sikavindoj kaleidoskopo/spektaro katar javereder kulture thaj čhivindoj olen sar jekh integralno kotor e Europutne kulturakere historijatar.