Romano bašaviben andro Ungriko

Historicko paluňipen

Romano bašaviben hin isto šukar, sar amari romane kulturi. Ungriko romano bašaviben nane aver, the mek kije kada andro oda žanros hine buter varijanta. Buteder ungrika Roma hin rozthode pro grupi Romungro, Lovara the Beaša. Buteder andro predsudki the rasisticka poľitiki, but Roma andro Ungriko – anglunes Romungre the o Beaša – na vakeren romanes, aľe ungrikones. Pro sikhaviben, andro berš 1783 o cisaris Josef II. diňas avri andro bareder drakoňicko čačipen, so pes ľikerelas pro phageripen the asimilijacija andro romane fameľiji, perdal savore zaphendo te vakerel romaňa čhibaha tel o mariben 24 daba. Varesave Roma andro Ungriko čak vakeren markarsar ungrikones, romanes albo aver čhibenca, sar o Beaša, rumuňiciko dijalektos.

Vlachika Roma

Žadik so prindžarutno dikhľiben pro ungriko bašaviben, hin abo bašavibnaskeri grupa abo hinovoskero orchestros, phurikano čirlatuno romano bašaviben – abo buter romano bašaviben, so les has čepeder vplivos andal e them, kaj dživenas o lavutara – has buteder vokalno the klapkinenas, kerenas mujakere lava the aver mujakere technika. “Mujakeri bugova” the mujakere lava (avka istes sar indicko bubnovo lava), hin furt, the šaj phenas, hoj hine jekhore andro romano bašaviben, la avraha koncentracijaha paš o ungrika Lovara the avre vlachika Roma. Buter giľa hin giľade andre ungriko čhib abo andre romaňi čhib u varekana andre varesavo pararomano dijalektos, so hin tipicko paš o ungrika Roma.

Sikhaviben mujeskero basos, sar les sikhavel o suboris EtnoRom.

Bašavibnaskeri teorija

Ungriko romano bašaviben, so les hin makarsave vplivoskere urovňi – the mišišagos – le etnicka ungrika štilonca, pes kerel andro jekh birij, sar aver stredoevropska repertoara, abo andre varesave sikhavibena hin buter čačipen, hoj o romane lavutara chasňaren harmonicko prekerďi molovo stupňica, le avre rozthode dujtone intervaloha. Perdal diňi muzikologicko terminologija preiľi andal e romaňi čhib, peren o romane giľa tel o duj kategorija: Loke giľa (loke giľa abo chachi vorba – hin čačo lav, varesave Romungri vičinen kajso bašaviben “árva nóta”, oda hin žaľostno giľi) the khelimaske giľa (khelutne giľa abo andre ungriko čhib “pattogós”).

But amaterske Romungricke the Lovaricke lavutara bašaven perdal o kan the na mušinen te džanel, sar te ginel o bašaviben, so šaj kerel, hoj pre lende o gadžikane lavutara, so but lendar odgele pre konzervatorija, dikhen opral le despektoha. Maškar o profesionalna lavutara, hem but romane giľošen the instrumentalisten hin bašavibnaskero sikhľiben. Kala umelca džanen te ginel notacija the te phenel le lavenca bašavibnaskeri teorija, phirenas pal o nekbareder inštituciji andre them, sar hin Lisztovo akademija.

Andal o eňavardeš berša but romane grupi the o orchestra prelen bašaviben andal aver romane telutne grupi the tiš kerel calkom neve bašavibnaskere štila, pro sikhaviben hip hop (pro sikhaviben Grupa Fekete Vonat).

Rights held by: Tess Lulu Orban (text) — Martin Gális — Iveta Kokyová (translation) | Licensed by: Tess Lulu Orban (text) — Martin Gális — Iveta Kokyová (translation) | Licensed under: CC-BY-NC-ND 4.0 International | Provided by: RomArchive