Jek trgovco źal po drom taj rjaćarel ando khêr kata jekh čořî familija. Vorta pe kodja vrjama bijandol kote jekh bêjato. O trgovco thol kan thaj ašunel, so le trin vursitorja, kaj avile kote, śinaven le bêjatoskê. E angluji vursitorka mothol: Kodo bêjato, te barilo lo, te amblaven les, e dujto mothol, te tasaven les, haj e trito mothol, kodo bêjato te barilo lo, te xal o antrego barvalimos le trgovcosko.

O trgovco zumavel sja, te aśavel kado śinajimos. Vov lel le śavořês, angêrel les ando vês thaj mêkel les kote, te merel. Ali duj raklja arakhên le bêjatos kote thaj skêpisaren les thaj źan khêre. Kote ka lengo dad, ka lengi dej barol o bêjato. Slučajno ašunel o trgovco pa kodja, vov prinźanel le rakles. Vov avel thaj mangavel les peska rakljakê źamutreskê. Peskê slugengê mothol, te śuden le źamutres ande xaing, kana avela kaj xajing pala paj. Te bi źalas o źamutro źi kaj xajing, kêrel pe o trgovsko nasvalo thaj mangêl peska rakljatar, te tradel voj e źamutres kaj xajing te anel paj. Numa i rakli či kamel te tradel peskê řomes kaj xajing anda numa jekh taxtaj paj. Vo del peskê dades anda paj kaj s’ ando khêr. Pala kodja, kana nakhêl o trgovco kaj xajing, xoxadjon le khêreskê sluge thaj śuden les ande xajing.

(Translacija: Mozes F. Heinschink)

De katar e demîltuji vrjama arakhas ande Evropa sudbinakê priče thaj sudbinakê mite thaj v’o paćamos ande (generalno źuvlikane) vursitorja. Ande grekicko mitologija sî kodja e sudbinaki devi (vaj e sudbina) e Moira, savi sîkadol sar trojka, sar trin Moire, save śinaven le neve bijande śavořêski sudbina. Ande rimoski mitologija bušon von Parzen thaj pe simularno sama sî kodja ando nordo le Nornen. Trin vursitorja, kaj pala bijandimos ekhe śavorêsko śinaven leski sudbina, kasavo paćamos arakhas ka l’ diferentni Řomengê grupe thaj vi ka l’ jugo-istočni narodur. Ka l’ Kaldêraša bušon von ursitorija vaj vursitori; kaća vorba lindi sî kataj rumunicko vorba ursitoare (dikh e maj ašundi knjiga kata avtoro Matéo Maximoff, »Les Ursitory«), ka l’ Srbijakê thaj Makedonijakê Řom bušon von butivar sudbenice.

Jek esencialno punkto ande l’ sudbinakê priče sî, kê o śinajimos arêsel thaj pherdjol, vorta kana zumavel o protagonisto te aśavel les. E varijanta »O trogvco« kataj [Slobodanka Jovanović: maladjol ande l’ maj but punktura le tiposa (AT 930): E adoptacija le bijande bêjatoski, le ciljosa, te avel mundardo; o bêjato mekêl pe pe ‘k pusto than thaj kotar avel skêpisardo; o bêjato barjol ande familija sar źamutro, - ande Slobodankaki verzija sî kodja le trgovcoska strategija. Akatar e paramiča durjarel pe la akcijako drom kata bazako modelo. O trgovco merel, sar zumavel te mundarel le źamutres. O śinado bajo, te o têrno raklo kam xal le trgovcosko barvalimos – či maj trobul te kêrdol. Le trgovcoska moartjasa pîterdilo o drom la sudbinako.

(Translacija Mozes F. Heinschink)

Literatura

Fennesz-Juhasz, Christiane; Cech, Petra; Halwachs, Dieter; Heinschink, Mozes F. (ed.). 2003. Die schlaue Romni: Märchen und Lieder der Roma / E bengali Romni: So Roma phenen taj gilaben. Klagenfurt: Drava Verlag (Transkript und deutsche Übersetzung / transkripto taj njamcicka translacija / transcript and German translation: 75–87).