O Otto Rosenberg bijandilo 1927 ande istično Prusija. Vov sas jek śavořo kata jefta śavořê. O Otto trajilas peska mamijasa ando Berlin, Njamco. 1936 astarde len le Hitleroskê manuša thaj angêrde len ando »Zigeunerlager« Marzahn.

1942 angêrde le Ottos ando Auschwitz. Kote thaj vi ande l’avera logorja musaj sas zorasa te kêrel bući, sas mardo thaj bokhajvelas źi ka lesko slobodimos ando aprilo 1945. Ando bêrš 1998, vov publicirisardja peskê memorije ande knjiga »Das Brennglas: ein Sinto bricht sein Schweigen« (dikh tekstoskê kotora).

Pala o marimos, o Otto kêrelas bući sar muzičari thaj kêrlas vi bizniso antikvitetonca. Vov ansurisajlo thaj bijandile leskê maj jefta śavořê. But bêrša či vorbilas vov pa pesko trajo ande l’ KZ-ur. Vov garavelas pesko sinticko identiteto daratar kata predrasude, thaj darlas te na kêrel peska familjakê kak paguba.

Ande l’1980-utne bêrš, vov lja te vorbil pa peskê memorije, te bi avelas Sintongo thaj Řomengo viktimizacijako maturo paj vrjama le Hitleroski. Avêrenca formirisardja lo o »Landesverband Deutscher Sinti und Roma Berlin-Brandenburg« [http://www.sinti-roma-berlin.de], kaj sî źi adjes jeg importantni organizacija palaj promocija kata l’ Řomengê čačimata. Ando bêrš 2001, o Otto Rosenberg mêklja kaća ljuma.

(Translacija Mozes F. Heinschink)

Literatura

Rosenberg, Otto; Enzensberger, Ulrich. 1998. Das Brennglas. Aufgezeichnet von Ulrich Enzensberger. Frankfurt am Main: Eichborn.

Rosenberg, Otto; Enzensberger, Ulrich. 1999. A Gypsy in Auschwitz. As told to Ulrich Enzensberger, trans. by Helmut Bögler. London: London House.

Rosenberg, Marianne. 2006. Kokolores. Berlin: Ullstein.

Literatura maj dur

Wippermann, Wolfgang; Brucker-Boroujerdi, Ute. 1987. »Nationalsozialistische Zwangslager in Berlin III. Das ›Zigeunerlager‹ Marzahn«. In: Berlin-Forschungen II, ed. by Wolfgang Ribbe (Berlin: Colloquium, 1987), pp. 189–200.

Zimmermann, Michael. 1996. Rassenutopie und Genozid. Die Nationalsozialistische Lösung der Zigeunerfrage. Hamburg: Christians.